زمان وعده غذایی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بسیار مهم است. وعده های غذایی باید مطابق با دوز انسولین باشد. اغلب افراد مبتلا به دیابت نوع 1 از یک دوز انسولین پایه(به مقدار کم) در طولانی مدت برای پایین آوردن 24ساعته قند خون خود استفاده می کنند. در این اگر فرد دیابتی نوع1 هیچگونه کربوهیدراتی استفاده نکند قند خون فرد به پایین تر از حد معمول سقوط می کند به همین دلیل حذف یک وعده غذایی و یا دیر خوردن آن فرد را در معرض خطر هیپوگلیسمی (افت قند خون) قرار می دهد. از سوی دیگر، خوردن یک وعده غذایی پرکالری یا یک وعده غذایی که حاوی کربوهیدرات که قند خون را بیشتر از حد مجاز افزایش می دهد(یعنی بیشتر از اینکه میزان انسولین پایه بتواند قند خون را در محدوه مجاز حفظ کند). باعث می شود که فرد مجبور شود برای مطابقت با محتوای کربوهیدرات غذا و سطح قند خون، دوز مناسبی از انسولین را قبل از غذا دریافت کند.

روش های بهتر:

افرادی که از نظارت مستمر قند خون و پمپ انسولین که در جایی از بدن تعبیه می شود استفاده می کنند در مقابل افرادی که از گلوکومتر و تزریق انسولین به شیوه دستی استفاده می کنند، انعطاف پذیری بیشتری در زمانبندی وعده غذایی خود دارند. بنابراین همه افراد دیابتی نوع1 با آگاهی بیشتر نسبت به رژیم غذایی خود و دریافت دوز متناسبی از انسولین سود می برند.

تاثیر زمانبندی:

زمانبندی وعده غذایی باعث می شود قند خون در شرایط پایداری باشد. قند خون پایدار مانع از عوارض ناشی از کاهش قند خون (هیپوگلیسیمی) و افزایش قند خون(هایپرگلیسمی) می شود. مطالعات اخیر نشان داده است که کنترل مناسب قند خون باعث جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی می شود. مطالعات به اهمیت پایداری قند خون در افراد دیابت نوع1 اشاره دارد. زمانبندی خوردن غذا یکی از بهترین راه برای رسیدن به این امر است. همچنین تعادل میان درشت مغذی ها (چربی، پروتئین، و کربوهیدرات) در یک وعده غذایی بسیار مهم است. به طور خاص، چربی، پروتئین و فیبر موجب کاهش سرعت جذب کربوهیدرات می شوند، و در نتیجه زمان مناسبی برای انسولین فراهم می کند تا قند از خون به تدریج  به بافت هدف برسد. بنابراین هر چه هضم و جذب آهسته تر باشد حفظ سطح قند خون با ثبات تر است.

شاخص بار قندی و شاخص قند خون چیست؟

شاخص قندی(glycemic index) برای اندازه گیری تاثیر مواد غذایی بر قند خون استفاده می شود. مواد غذایی با شاخص قندی پایین موجب می شوند قند خون به آرامی افزایش پیدا کند و در نتیجه انتخاب های بهتری برای افراد مبتلا به دیابت هستند. عوامل اصلی تعیین کننده بار گلیسمی مواد غذایی در میزان فیبر، چربی و پروتئین آن می باشد. شاخص قندی سرعت جذب کربوهیدرات و انتشار قند آن را در خون نشان می دهد. به عبارت دیگر شاخص قندی نشان می دهد کدام یک از کربوهیدرات قند خون را به سرعت بالا می برد و کدام یک از آن قند خون را به آرامی پایین می برد. مواد غذایی با شاخص قندی بالا سریعا قند خون را افزایش می دهند اما مواد قندی با شاخص قندی متوسط و پایین به آرامی قند خون را افزایش می دهند.

بار قندی(glycemic load) میزان کربوهیدرات موجود در یک واحد غذایی می باشد. در این میان شاخص قندی میزان کربوهیدرات موجود در مواد غذایی را محاسبه نمی کند بنابراین بار قندی شاخص بهتری است که نشان می دهدچگونه یک مواد غذایی حاوی کربوهیدرات بر روی قند خون تاثیر می گذارد.

مثال

بار قندی یک سیب زمینی ( با شاخص قندی حدود 90) حاوی حدود 18 گرم کربوهیدرات 18 × 90٪ = 16 است. بار قندی یک سیب (با شاخص قندی حدود 40) حاوی حدود 15 گرم کربوهیدرات 15 × 40٪ = 6 است.

از این رو می توانید ببینید که سیب زمینی قند خون را سه بار بیشتر از سیب افزایش می دهد. هنگامی که دو غذا دارای مقادیر مشابهی از کربوهیدرات هستند، شاخص قندی بیشترین اثر را بر روی  قند خون خواهد داشت. اما هنگامی که مقدار کربوهیدرات دو غذا با یکدیگر متفاوت است بهترین راه پیش بینی اثر قند خون بار قندی خواهد بود. مواد غذایی با بار قندی زیر 10 بسیار مناسب هستند، این غذاها باید انتخاب اول از میان کربوهیدرات ها باشند. غذاهایی با بار قندی 10 تا 20 تاثیر متوسطی بر افزایش قند خون دارند و مواد غذایی با بار قندی بالاتر از 20 باعث افزایش شدید قند خون و انسولین خواهند شد. افراد دیابتی باید از این مواد اجتناب کنند.

چکیده:

1-مبتلایان به دیابت باید توجه داشته باشند که رعایت زمان بندی در مصرف مواد غذایی می تواند به حفظ سطح قند خون در بدن آنان کمک کرده و موجب بالارفتن کیفیت کارکرد بدن آنها شود.

2- درشت مغذی ها (چربی، پروتئین، و کربوهیدرات) برای هضم و جذب در بدن نیاز به زمان بیشتری دارند و به همین علت باید در گنجاندن آنها در برنامه ی غذایی دقت کرد.

3- شاخص قندی نشان می دهد کدام یک از کربوهیدرات قند خون را به سرعت بالا می برد و کدام یک از آن قند خون را به آرامی پایین می برد. مواد غذایی با شاخص قندی بالا سریعا قند خون را افزایش می دهند اما مواد قندی با شاخص قندی متوسط و پایین به آرامی قند خون را افزایش می دهند.